انقلاب سودان، مایه عبرت زنان آفریقا

انقلاب سودان و رابطه آن با ابرقدرت‌ها

سودان کشوری مهم و سرشار از منابع نفتی و معدنی است که در شمال آفریقا قرار دارد. از دهه 1970 آمریکایی‌ها متوجه این منابع عظیم نفتی در سودان شدند. در سال 1979 رئیس جمهور این کشور جعفر نیمیری(Jaafar Muhammad an-Nimeiry ) با شوروی قطع رابطه کرد و کمپانی نفتی دولتی کشور آمریکا، یعنی شورون(Chevron) را، برای توسعه صنعت نفت سودان، وارد این کشور کرد. در سال 1992، شورون امتیازات خود در نفت سودان را فروخت؛ سپس، هفت سال بعد، در سال 1999، چین توسعه میادین نفتی سودان را آغاز کرد.1 زمینه‌های متعددی برای دشمنی آمریکا با سودان وجود دارد که عمدتاً مربوط به دوره سی‌ساله رهبری عمرالبشیر (از سال 1993 تا 2019) می‌باشد. این زمینه‌ها شامل موارد زیر است:
• دست‌یابی به منابع و نفت سودان، با توجه به روابط نزدیک چین و سودان
• وجود منابع سرشار معدنی به ویژه طلا
• گرایش‌های سوسیالیستی عمرالبشیر و مخالفت با سرمایه‌داری
• همسویی عمرالبشیر و سیاست خارجی سودان با فلسطین، ایران و چین
• مواضع ضد اسرائیلی سودان در مجامع بین‌المللی 2

سودان و معادن سرشار از طلا!

منطقه مورد مناقشه دارفور در قسمت غربی سودان از لحاظ منابع طلا بسیار سرشار است. بیش از 50% از منابع طلای سودان در منطقه دارفور این کشور قرار دارد. هیئت کارشناسان سازمان ملل در گزارش خود در مورد سودان در سال 2016، اعلام کردند که گروه‌های مسلح طلای استخراج شده در معادن کوچک مقیاس را برای تامین مالی خود مورد استفاده قرار می‌دهند. آن‌ها همچنین اعلام کردند که گروه‌های مسلح با اعمال مالیات غیرقانونی بر فعالیت‌های استخراج طلا، سالانه حدود 54 میلیون دلار درآمد دارند.3 به بیان وزیر معادن سودان، احمد محمد صادق الکوراری، 90% استخراج طلای سودان به شیوه سنتی انجام می‌شود. این کشور عملاً هیچ کنترلی بر استخراج‌کنندگان سنتی طلا ندارد و این شامل دارفور نیز می‌شود.
همچنین بخش قابل توجهی از فلزات گرانبهای سودان به خارج از این کشور قاچاق می‌شود. شواهد نشان می‌دهد برخی از شرکت‌ها در دبی مقصد اصلی طلای سودان در سال 2012 بوده‌اند. خریدار این طلا بزرگ‌ترین پالایشگاه دبی، پالایشگاه «جواهرات بین‌المللی کالوتی» بود. تجزیه و تحلیل داده‌های منتشر شده‌ از کالوتی نشان داد که تمامی 18 تامین‌کننده طلای این کمپانی در سودان ثبت شده‌اند و سودان را به عنوان کشور مبدا طلای دریافتی خود اعلام کرده‌اند.

ورود قدرت‌های غربی به سودان از دریچه حقوق زنان

همین موضوعات باعث شد تا آمریکا و غرب انگیزه زیادی برای تغییر حکومت سودان پیدا کنند. آن‌ها محروم ماندن از منابع ارزشمند سودان و نفوذ چین در این کشور را تاب نیاوردند. بنابراین برای پیشبرد منافع خود در این کشور از ابزار‌های مختلفی مانند حقوق بشر و به خصوص حقوق زنان استفاده کردند. ایجاد چالش در مورد قوانین اسلام در حوزه پوشش یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های این کشورها در سودان بود.5

کمپین نه به سرکوب زنان و نقش لوبنا احمد در انقلاب سودان

برای مثال دعوت زنان به کمپین «نه به سرکوب زنان» در سال 2009، با شعار «آزادی، صلح، عدالت (حریة، سلامة، عدالة) » بسیار موثر بود. این کمپین با اجتماع زنان سودانی برای ابراز همردردی با لوبنا احمد حسین( Lubna Ahmed al-Hussein )، که بخاطر پوشش خود دستگیر شده بود، آغاز شد.6 طبق حکم دادگاه، خانوم لوبنا احمد یا باید 146 پوند جریمه پرداخت می‌کرد یا یک ماه به زندان می‌رفت. او حدود 500 دعوت‌نامه را برای رسانه‌ها و گروه‌های حقوق بشر ارسال کرد و از آن‌ها خواست در دادگاه او شرکت کنند. این اقدام او بازتاب جهانی داشت و توسط شبکه عربی اطلاعات حقوق بشر7 و دیگر گروه‌های حقوق بشر ستایش شد.

حریة، سلامة، عدالة
لوبنا احمد حسین

پس از اینکه جنبش «نه به سرکوب زنان» در رسانه‌‌ها جهانی شد و توجه بین‌المللی شگرفی دریافت کرد، تمرکز حول محور مسئله زنان آغاز شد. از آن زمان به بعد، موارد دیگر، از جمله موارد مربوط به «دختر یوتیوبر سودانی (Youtube Girl)» (که توسط پلیس نظم عمومی در سال 2010 به شلاق محکوم شد) و امیره عثمان (که در سال 2013 به دلیل امتناع از پوشاندن موهای خود دستگیر شد) باعث تجدید درخواست‌ها برای لغو این قوانین شد و بازتاب جهانی پیدا کرد.

نقش ویژه سازمان‌های حقوق زنان در تغییرات و انقلاب  سودان

اتفاقات در سودان با نقش‌آفرینی موثر انجمن‌ها و سازمآن‌های حقوق زنان در آفریقا پیش رفت. به عنوان مثال مرکز حقوق زنان سلمه( Salmmah Women’s Resource Centre) قبل از تعطیلی در سال 2014 تمرکز ویژهای برای تغییر قوانین اسلامی داشت. در همین راستا، سازمان «طرح استراتژیک برای زنان در شاخ آفریقا8» که شبکه‌ای از سازمآن‌های تحت پوشش حقوق زنان و برابری جنسیتی در آفریقا با حمایت غرب می‌باشد، اقدامات و تلاش‌های ویژه‌ای انجام داد. از جمله، این سازمان درخواست اصلاح فوری قوانین نظم عمومی سودان را به کمیسیون آفریقایی حقوق بشر ارجاع داد. سازمان برای اعمال فشار بر حکومت سودان، در افکار عمومی و رسانه‌های سودانی به شدت تبلیغات کرد.9

انقلاب سودان

کمک‌های مالی و قدرت گرفتن سازمان‌های فمینیستی

کمک‌های مالی ایالات متحده از طریق آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا و نهادهای بین‌المللی مرتبط با زنان به سازمان‌های فمینیستی کشورهای آفریقایی بسیار موثر بود. ایالات متحده همچنین از راه مبادی غیر رسمی مانند بنیادهای خیریه همکار با سازمان سیا مانند بنیاد راکفلر، بنیاد فورد، موقوفه کارنگی و بنیاد «جامعه باز» متعلق به جورج سوروس، از جنبش‌های فمینیستی مرتبط با سودان حمایت مالی کرده است. این مسئله در رابطه با سازمان طرح استراتژیک برای زنان در شاخ آفریقا نیز صدق می‌کند. یکی از حامیان اصلی این برنامه، جورج سوروس و بنیاد جامعه باز است، که رد پای آن در بسیاری از انقلاب‌های رنگی سه دهه گذشته از جمله اوکراین و گرجستان نیز دیده می‌شود.10

تغییر حکومت با حقوق زنان و چرخش به سوی غرب!

همه این موارد زمینه‌ای برای فشار غرب بر عمر‌البشیر، رئیس جمهور سودان گردید. با توجه به مشکلات اقتصادی و تحریم‌های شدید غرب، آمریکا توانست سودان را به مذاکره با خود برای رفع تحریم و خروج از لیست تروریستی وادار کند. اما به دلیل عدم پایبندی آمریکا به تعهدات، گفتگوها به نتیجه نرسید. عدم پذیرش خواسته‌های آمریکا از طرف سودان، باعث ناآرامی‌هایی در این کشور شد. این ناآرامی‌ها زمینه دخالت کشورهای غربی را با استفاده از ابزار حقوق بشر و حقوق زنان، در سودان بوجود آورد و در سال 2019 رهبر سودان پس از 30 سال سرنگون شد…! پس از کودتا علیه عمرالبشیر یک دولت انتقالی شکل گرفت که قوانین را به صورت وسیعی تغییر داد. دولت موقت قانون حجاب و ممنوعیت مشروب را ملغی کرد11؛ همجنس‌بازی را آزاد اعلام کرد و مجازات شلاق و حبس را برای آن برداشت12. در نهایت دولت انتقالی در سال 2023، روابط سودان با اسرائیل را نیز عادی‌سازی کرد.13

انقلاب سودان

زنان سودان، کشورشان را آزاد کردند!

رسانه‌های بین‌المللی مشارکت زنان در برکناری حکومت را استثنایی و عالی اعلام کردند، و آن را راهی روشن و طولانی برای آزادی دانستند. البته قبل از کودتا 2019، چندین تظاهرات ضد دولتی برگزار شده بود که زنان در سال‌های 2011 و 2013 در آن شرکت فعال داشتند.14 در خلال سرنگونی دولت البشیر، زنان نقش تاثیرگذاری داشتند و تا 70 درصد از معترضان در راهپیمایی‌ها را تشکیل می‌دادند.15
اما انقلابی که با وعده برابری جنسیتی، امنیت جنسی، آزادی و عدالت روی کار آمد، به هدف خود نرسید. انقلابی که محرک اصلی آن زنی بود که بر روی یک ماشین رقصید و آواز خواند و سخنرانی کرد؛ اما در عمل ابزار غربی‌ها شد. ارمغان انقلاب چیزی جز فلاکت و فاجعه برای مردم سودان و به ویژه برای زنان سودانی نبود. ما برای نشان‌دادن وضعیت زنان در فردای انقلاب به ماجرای «عاشه الجبل» اشاره می‌کنیم. در نهایت نیز آمار بحران بشری و وضعیت مردم و زنان سودان را ارائه خواهیم کرد.

آیا انقلاب سودان به اهداف خود رسید؟

در هفته پایانی آگوست 2020، ویدیویی از عاشه الجبل، خواننده زن محبوب سودانی که توسط گروه بزرگی از مردان جوان مورد آزار و اذیت خشونت‌آمیز قرار گرفت، منتشر شد. این ویدیو ملت سودان را شوکه کرد. هر چند دولت انتقالی آزادی جنسی آورد، قانون اسلام و حجاب را برداشت، حقوق همجنسبازان و … را دنبال کرد، اما وضعیت زنان سودان به هیچ وجه بهتر نشد. این اولین باری است که آزار و اذیت جنسی در این مقیاس در انظار عمومی سودان رخ می‌دهد. این که فاجعه برای شخصیت محبوبی مانند جبل اتفاق افتاد، شوکه‌کننده‌تر بود. گزارش‌ها نشان می‌دهد زنان سودانی در طول شش ماه اعتراض مستمر، اشکال متعددی از آزار جنسی را تجربه کردند. از دستگیری‌های خودسرانه تا اعتراضات مسالمت‌آمیز، زنان مورد آزار و اذیت جنسی و بدرفتاری توسط دولت حاکم وقت و نیروی اطلاعات ملی قرار گرفته‌اند.16

انقلاب زنان سودان
وضعیت مردم سودان

گزارش سازمان ملل متحد از وضعیت زنان سودان

طبق گزارش دفتر سازمان ملل متحد به هماهنگی امور بشردوستانه17 بین 15 تا 27 آوریل 2023، 589 نفر در سودان بر اثر خشونت‌ها کشته و 4599 نفر زخمی شده‌اند. همچنین 334000 غیرنظامی در داخل کشور آواره شده‌اند (اکثر آن‌ها زن و کودک هستند) و به مناطق امن در سودان گریخته‌اند. در حالی که 120000 نفر سودان را ترک کرده و اکثریت آنان به دنبال پناهندگی در جمهوری آفریقای مرکزی، چاد، اتیوپی، مصر، پادشاهی عربستان سعودی و سودان جنوبی هستند. جمعیت‌های آسیب‌پذیر مانند زنان سرپرست خانوار، افراد دارای معلولیت، فقرای شهری، زنان باردار و شیرده، کودکان و آوارگان داخلی در معرض خطر بیشتری قرار دارند.18

سازمان بین‌المللی مهاجرت در 24 مه اعلام کرد که جنگ در سودان بیش از یک میلیون آواره داخلی ایجاد کرده است.19 در حالی که بیش از 250000 نفر دیگر به طور کلی کشور را ترک کرده بودند. مصر با 110000 نفر بیشترین تعداد پناهنده سودانی را به خود دیده است.20 سازمان بین‌المللی مهاجرت پیش از این تخمین زده بود که حدود 70 درصد آوارگان داخلی از منطقه دارفور آمده‌اند.21 همه این‌ها نشان‌دهنده این است که پس از وقوع انقلابی با بهانه آزادی زنان، نه تنها وضعیت زنان بهبود پیدا نکرده است، بلکه بسیاری از آنان آواره شدند و وضعیت نامناسبی پیدا کرده‌اند.

پیروز انقلاب سودان که بود؟

با وجود همه اقداماتی که دولت انتقالی سودان داشته‌ است، باز هم آمریکایی‌ها منفعت خودشان را در بی‌ثباتی در سودان می‌دانند و در سال 2023 زمینه تجزیه سودان را توسط گروهک‌های تروریستی فراهم کردند. برای نمونه پایگاه هوایی وادی سیدنا یک فرودگاه نظامی در 22 کیلومتری شمال خارطوم در سودان است. این پایگاه توسط ایالات متحده ایجاد گردیده است. پس از آغاز درگیری سودان در سال 2023، بسیاری از نیروهای غربی از آن برای منافع خود استفاده کرده‌اند. این منفعت‌طلبی آمریکا باعث مداخله نظامی در منطقه شده‌ و شرایط نامناسبی را برای زنان در حوزه آموزش، سلامت و بهداشت ایجاد کرده است.

اگر دوست داری درباره برنامه‌های نظام سرمایه‌داری برای جوامع و به خصوص زنان در نظر داره بیشتر بدونی، مطالعه مقاله ” سرمایه‌داری، الگوی سوء استفاده از زنان” رو از دست نده.

منابع:

  • 1. کتاب Full Spectrum Dominance - Totalitarian Democracy in the New World Order (F. William Engdahl) صفحه 77
  • 2. کتاب : The Sudan and Israel – An Episode in Bilateral Relations, in: Middle Eastern Studies, Vol. 28, No. 2 (April 1992) نوشته Gabriel R. Warburg صفحه385 تا 396
  • 3. International Criminal Court (2018): Al Bashir case
  • 4. سودان و معادن سرشار از طلا
  • 5. Visitors guide in Sudan صفحه 14
  • 6. جریانات کمپین "نه به سرکوب زنان"
  • 7. Arabic Network for Human Rights Information
  • 8. The Strategic Initiative for Women in the Horn of Africa
  • 9. SIHA Network ‘Beyond Trousers: The Public Order Regime and the Human Rights of Women and Girls in Sudan’ Submission to the 46th Ordinary Session of the African Commission on Human and Peoples’ Rights, Banjul, The Gambia (12 November 2009).

افراد و جنبش‌هاامپریالیسم علیه زنانجهان امروزدوران معاصرزنان و امپریالیسم

واتس اپتلگراملینک کوتاه

مطالب مرتبط ...

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *