زنان عراقی؛ بهانه حمله و اشغال نظامی

در دوران جنگ سرد (1947-1991) آمریکا از ابزار سخت، از جمله عملیات‌های اطلاعاتی و نظامی مستقیم، برای سرکوب رقبای خود استفاده می‌کرد. برای مثال در طول جنگ سرد، سیا طرح براندازی بیش از 50 دولت ملی را در سراسر جهان با بهانه مهار کمونیسم و شوروی اجرا کرد.1 (اگرچه ایالات متحده تنها به هفت مورد از موفقیت‌های خود اعتراف کرد.2) پس از فروپاشی نظام دوقطبی و نابودی کمونیسم بهانه‌ جدید برای گسترش امپریالیسم آمریکایی حفاظت از «حقوق بشر» و ترویج «دموکراسی» شد. یکی از طرح‌هایی که برای تئوریزه کردن ایده‌های مذکور ایجاد شد، ایده اندیشکده «پروژه برای قرن جدید آمریکا» در سال 1997 با هدف «ارتقای رهبری جهانی آمریکا3» بود. در سال 1998 این اندیشکده به رئیس جمهور آمریکا تغییر رژیم عراق را توصیه کرد.4و5

ذخایر بی‌نظیر کشور عراق

عراق با بیش از 143 میلیارد بشکه ذخایر نفت، دارای یکی از بزرگترین ذخایر نفت در جهان است. این کشور رتبه 5 در جهان6 و حدود 8.7 درصد از کل ذخایر نفت جهان را به خود اختصاص داده است. عراق ذخایر نفت ثابتی معادل 457.4 7 برابر مصرف سالانه خود دارد. علاوه بر نفت، گوگرد، فسفات و گاز طبیعی فراوانی نیز دارد.8 بررسی‌ها نشان می‌دهد که عراق دارای منابع دست‌نخورده آهن، سرب، مس، منگنز و روی نیز هست.9

خبر دادن سقوط برج های دوقلو
حادثه 11 سپتامبر

علت اصلی حمله ایالات متحده به عراق

غالب افراد تصور می‌کنند که حادثه 11 سپتامبر آمریکا علت اصلی حمله به افغانستان و عراق است، اما در واقعیت چنین نیست. اشغال کشورهای جهان از طریق مداخلات نظامی به بهانه ترویج دموکراسی، آزادی و حقوق بشر به صورت ویژه بعد از فروپاشی شوروی، دلیل اصلی حملات آمریکاست. نشانه این حقیقت را می‌توان در خروج آمریکا از پیمان موشک‌های ضد بالستیک(ABM Treaty) و سخنان مقامات این کشور دید. همچنین در اوایل سال 2002، پنتاگون سند محرمانه ای به نام «بررسی وضعیت هسته‌ای» را به کنگره تحویل داد که در آن توسعه سلاح‌های هسته‌ای کوچک را جهت مورد هدف قرار دادن عراق، کره شمالی، ایران، سوریه و لیبی، توصیه می‌کرد.10 اتفاقاً بیل کلینتون آن را قبول کرد و طرح‌هایی را برای مورد هدف قراردادن «ملت‌های سرکش(rogue nations)» با سلاح‌ هسته‌ای در نظر گرفت.11

پس از حملات 11 سپتامبر نیز، جورج بوش اعلام کرد: «عراق هدف قرار گرفت زیرا ما درخشان‌ترین چراغ راه آزادی و فرصت در جهان هستیم.» این کشور 11 سپتامبر را بهانه‌ای برای مقابله با تروریسم و گسترش دموکراسی و حقوق بشر و حقوق زنان قرار داد و به افغانستان حمله کرد. 2 سال بعد نیز با قرار دادن عراق، ایران و کره‌شمالی در محور شرارت، مقدمات حمله به این کشورها را فراهم کرد. عراق به بهانه وجود سلاح‌های کشتار‌ جمعی (که بعداً کذب بودن آن اثبات شد) مورد حمله قرار گرفت و 2 میلیون عراقی جان خود را، مستقیم و غیرمستقیم، از دست دادند.

حقوق بشر و حقوق زنان، بهانه حملات

حقوق بشر و حقوق زنان به یکی از ابزارهای اصلی آمریکا برای اقناع افکار عمومی، در داخل و خارج، چه قبل از حمله و چه بعد از حمله تبدیل شد. همچون افغانستان، ژاپن و دیگر کشورها یک روایت‌سازی حول محور اینکه زنان کشور عراق مظلوم، مقهور و ناتوان هستند، صورت گرفت. این‌گونه ادعا شد که ما باید آنان را از چنگ مرد، فرهنگ و دین آن کشور نجات دهیم!12 مردم آمریکا فکر می‌کردند که زنان عراقی به مدرسه نمی‌روند و اجاز کار ندارند؛ اما در واقعیت، علی‌رغم جنایات متعدد رژیم صدام، زنان عراقی تا همین اواخر در بین تحصیلکرده‌ترین زنان منطقه بودند.

تاریخچه فعالیت‌های زنان عراقی

اولین سازمان فمینیستی و زنان عراق در سال 1923 تاسیس شد. این سازمان معتقد بود زنان در صورت تحصیل می‌توانند به جامعه کمک کنند. برای زنان دوره‌های سوادآموزی، بهداشت و کارهای خانه و بحث در مورد مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برگزار می‌کردند. زنان عراقی مانند زنان مصری با مشارکت مهم و فعال خود در استقلال کشورشان(1958)، فضاهای سیاسی و اجتماعی را از آن خود کردند.13 «اتحادیه زنان عراق(Iraqi Women’s Union)» که در سال 1945 تأسیس شد، مهم‌ترین سازمان فمینیستی در آن زمان بود. «لیگ زنان عراق14» نیز در سال 1952 تاسیس شد که باعث تصویب قوانینی برای زنان گردید.
در نتیجه شوک نفتی، قیمت نفت در دهه‌های 1970 و 1980 چهار برابر افزایش پیدا کرد.15 برخلاف دیگر کشورهای عربی، عراق به استفاده از نیروهای داخلی، به ویژه زنان خود (از طریق تحصیل رایگان عمومی و اجباری) از طریق دولت، روی آورد. سیاست‌های دولتی این دیدگاه را ترویج کرد که «زن خوب عراقی یک زن شاغل تحصیل‌کرده است.»16

تاثیرات مخرب جنگ روی زندگی مردم عراق

اگرچه جنگ خلیج فارس در سال 1991 منجر به کشته شدن مستقیم 200 هزار نفر و نابودی زیرساخت‌های عراق شد، اما سیزده سال تحریم اقتصادی تا سال 2003 تأثیر مخربی بر زنان و روابط جنسیتی آن‌ها داشت.17 بعلاوه در طول جنگ اول خلیج فارس بیش از 340 تن اورانیوم ضعیف شده توسط ایالات متحده بر سر عراق ریخته شد. این اورانیوم‌ها سبب ایجاد نقایص مادرزادی، عوارض بارداری و مرگ و میر مادران بود.
از سال 1985 تا 1995 درصد بی‌سوادی زنان عراقی افزایش پیدا کرد و از 8% به 45% رسید. همچنین 35% از دختران مقطع ابتدایی دیگر نتوانستند به مدرسه بروند.18ازدواج دیگر برای خیلی از زنان عراقی تبدیل به رویا شد. در سال 2003، بنیاد امداد بشری(the Human Relief Foundation) تخمین زد که تقریباً 250000 بیوه در عراق وجود دارد، اگر چه برآوردهای بیشتری نیز بود.19بحران اقتصادی باعث روی آوردن زنان به تن‌فروشی شد که این موضوع خشم مردم عراق را برانگیخت؛ چراکه زن در این جوامع اسلامی نمادِ شرف و آبروی خانواده محسوب می‌شود.20 این‌ها همه حاصل جنگ‌افروزی‌های ایالات متحده آمریکا علیه ملت‌های منطقه غرب آسیا خصوصاً عراق بود.

ایجاد آمادگی در عراقی‌ها برای حمله به کشورشان

آمریکایی‌ها تلاش کردند تا با روایت‌سازی‌هایی به بهانه وجود سلاح کشتار جمعی و نقض حقوق بشر و حقوق زنان، حمله خود به عراق را مشروعیت ببخشند و مقدمات آن را فراهم کنند. در سال 2003 جورج بوش در یک کنفرانس خبری و پیش از حمله به عراق در یک ژست آزادی‌خواهانه به مردم این کشور اعلام کرد:
در یک عراق آزاد، دیگر جنگ تجاوزکارانه علیه همسایگان شما وجود نخواهد داشت، دیگر کارخانه های سم، اعدام مخالفان، اتاق‌های شکنجه و اتاق‌های تجاوز وجود نخواهد داشت. ظالم به زودی از بین خواهد رفت. روز رهایی شما نزدیک است.21

پاولا دوبریانسکی(Paula Dobriansky)، که بعداً معاون وزیر خارجه آمریکا در امور بین‌الملل شد، در یک کنفرانس خبری دو هفته پیش از حمله به عراق، گفت:
در ارتباط با صدام حسین ما در نقطه حساسی قرار داریم. با این حال، روشن است که زنان عراق نقش مهمی در احیای آینده جامعه خود دارند.
مقامات بلندپایه آمریکا، از جمله کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی آن زمان و دیک چنی، معاون رئیس جمهور، با گروهی موسوم به «زنان برای یک عراق آزاد» ملاقات کردند تا داستان‌های شخصی آنها را بشنوند و در مورد آینده کشور گفتگو کنند. وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز اسنادی را از آزار و اذیت زنان توسط رژیم عراق، از جمله سر بریدن، تجاوز جنسی، و شکنجه منتشر کرد.22 در بریتانیا نیز، تونی بلر، نخست وزیر این کشور، در نوامبر 2002 با هیئتی از زنان عراقی ملاقات کرد. او جنایات رژیم عراق علیه زنان را به عنوان بخشی از پرونده خود در مورد نقض حقوق بشر در عراق فهرست کرد.23

دروغ نیره الصباح و میلیون‌ها کشته

اولین بار در زمان حمله عراق به کویت و در ماجرای جنگ خلیج فارس، دختر نوجوانی با گریه زیاد گزارش داد که کودکان زیادی در بیمارستان‌های کویت توسط سربازان عراقی کشته شده‌اند. مکالمه‌ای که جرج بوش در صحبت‌های خود برای توجیه حمله سنگین به عراق بارها به آن استناد کرد. بعدها مشخص شد که آن گزارش‌ها همه دروغ بوده و آن دختر، نیره الصباح، دختر سفیر کویت در آمریکا بوده است. جالب است که آن برنامه نیز ساختگی بود و با هدف فریب افکار عمومی و سوء استفاده دولت آمریکا تولید شد.
جنگ خلیج فارس منجر به بیش از یک دهه تحریم اقتصادی و انزوای سیاسی عراق شد. عراقی‌ها، به ویژه زنان، از اساسی‌ترین نیازهای خود محروم شدند؛ در این دهه 1.5 میلیون نفر که 500 هزار نفر آنها کودک بودند، جان خود را از دست دادند. زنان عراق نیز افزایش شدید نرخ مرگ و میر را تجربه کردند.

نیره الصباح

ادعای کمک همه‌جانبه آمریکا به زنان عراقی

چیزی نگذشت که حمله آمریکا به عراق صورت گرفت. پس از حمله به عراق و مشخص شدن دروغِ سلاح کشتار جمعی، بهانه بهبود زندگی زنان عراقی بیش از پیش مورد استفاده قرار گرفت. این «بهترین» گزینه برای استمرار و ادامه امپریالیسم بشردوستانه آمریکا بود. لذا گفتمان رسمی ایالات متحده بر منافع و حقوق زنان عراقی متمرکز شد.24 دوبریانسکی، معاون وزیرخارجه آمریکا، در جولای 2003 گفت: «ما برای پیشبرد منافع زنان عراقی در همه زمینه‌ها، از حقوق بشر تا مشارکت سیاسی و اقتصادی و مراقبت‌های بهداشتی و آموزشی، تلاش می‌کنیم.»
پس از سرنگونی حزب بعث عراق، شورای حکومت عراق در جولای 2003 به عنوان بدنه مشورتی «حکومت ائتلاف موقت عراق» برای اداره کشور تا زمان شکل‌گیری قانون اساسی و انتخابات برای پارلمان و دولت عراق تشکیل شد. نکته جالب این است که شورای حکومت عراق فقط در مسائل زنان می‌توانست اعمال حاکمیت کند! در حالی که در بقیه حوزه‌ها مثل اقتصاد هیچ اقتدار و اختیاری نداشت. برمر، رئیس دولت انتقالی، به هیچکس اجازه ورود به حوزه‌های اصلی، مثل اقتصاد و… را نمی‌داد، ولی در مورد حوزه زنان قضیه فرق داشت و اجازه اعمال حاکمیت صورت می‌گرفت؛ زیرا آمریکا در نظر داشت که صحنه و فضا را برای منازعات و بحث‌های بعدی بر سر حقوق زنان آماده کند.25

ترویج افکار سکولار و لیبرال در بین زنان عراقی

حقیقت این است که آمریکا به بهبود زیرساخت برای عراق، و برای زنان عراقی، توجهی نداشت26 و بیشتر برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها حول محور کارگاه‌های فکری انجام می‌شد. کارگاه‌هایی برای ترویج افکار لیبرال و سکولاریسم تحت عنوان حقوق زنان و توانمندسازی زنان. این وضعیت، یک دوقطبی را میان فعالان و سیاستمداران زن عراقی، و زنان شهروند عراقی، ایجاد کرد. فضای سیاسی عراق تبدیل شد به محلی برای ابراز مطالبات فعالان سکولار حقوق زن مبنی بر اینکه قانون نباید مبتنی بر اسلام باشد، و از آن طرف فعالان و مقامات زن مذهبی که نظر مخالف داشتند. برای مثال تحصن زنان سکولار، قبل از رفراندوم قانون اساسی در اکتبر 2005، که خواهان مذهب‌زدایی از قانون اساسی بودند، با تظاهرات زنان اسلام‌گرا مواجه شد.

اعتراضات زنان برای مذهب زدایی از قانون اساسی
مذهب زدایی از قانون اساسی

یک فعال حقوق زن در عراق پس از نقد حمایت‌های آمریکایی و سازمان‌های زنان مورد حمایت آمریکا بیان داشت:
من از آژانس‌های سازمان ملل نیز به ستوه آمده‌ام. در آنجا نیز فساد زیادی وجود دارد. من مدام به آنها می گویم: «لطفاً بودجه آموزش دموکراسی را متوقف کنید!» ما به اندازه کافی در هتل‌های پنج ستاره جلساتی داشته‌ایم که در آن با یک متخصص از بیرون ملاقات می‌کنیم. پولی که برای یک کنفرانس یک روزه خرج می‌شود می‌تواند برای ساخت یک تاسیسات تصفیه آب در عراق استفاده شود. این آژانس‌های بین‌المللی مانند یک مافیا هستند. آنها کانال‌های خود را دارند و فقط اگر ارتباطات مناسبی داشته باشید، بودجه دریافت می‌کنید. آنها نمی‌خواهند ملت عراق ظرفیت و توانایی خود را ایجاد کند و افزایش دهد. من حتی شنیدم که افرادی توانسته‌اند با پرداخت کمیسیون به واسطه‌های اتحادیه اروپا یا سازمان ملل، بودجه پیشنهادی خود را دریافت کنند و بسیاری از قراردادها و پیشنهادات دروغین بدون پیگیری مناسب وجود دارد.27

نتیجه حمله نظامی به عراق

ارمغان دموکراسی آمریکایی با چاشنی سلاح‌های اورنیومی که سال‌های سال است که مردم، زنان و کودکان عراق را درگیر بیماری‌های شدید ژنتیکی کرده است، چیزی نبود جز مرگ، غارت، تجاوز و ویرانی. کنوانسیون‌های ژنو، قدرت‌های اشغالگر را مسئول امنیت کشوری می‌دانند که آن‌ها را اشغال کرده‌اند. صدام در عراق سقوط کرد اما 100 صدام دیگر جای او را گرفتند.28

بازداشت و شکنجه گسترده زنان عراقی

دومین بار در سال ۲۰۰۳، دولت آمریکا افکار عمومی مردم خود را به بهانه بهبود وضعیت آزادی، بهداشت، آموزش و معیشت زنان عراقی با حمله نظامی به عراق همراه کرد. اما نتیجه این حمله چه بود؟ در دوران حضور آمریکا در عراق آمار بالایی از بازداشت بی‌دلیل زنان عراقی و همچنین سوء استفاده و اخاذی از همسران آنها گزارش شد.
طبق یکی از گزارش‌های صلیب سرخ، در طی سال ۲۰۰۳، حدود ۴۳ هزار زن عراقی توسط سربازان آمریکایی بازداشت شده بودند. ولی 70 تا 90 درصد از آنها اشتباهاً دستگیر شده‌ بودند و جرمی نداشتند! چرا باید زنان عراقی بدون دلیل توسط سربازان آمریکایی زندانی شوند؟ نیروهای ایالات متحده به طور معمول به زندانی کردن اقوام زنِ مظنونین مرد، برای استفاده به عنوان گروگان و چانه‌زنی، می‌پرداختند. بنا به گفته‌ وزارت امور خارجه ایالات متحده، تعداد مراکز بازداشت زنان بیش از 450 مورد است. همچنین این زنان در ایست‌های بازرسی و در حین تفتیش خانه‌هایشان مورد آزار جسمی و جنسی قرار می‌گیرند. تعداد کل زنان بازداشتی در عراق از ابتدای حضور آمریکا تاکنون مشخص نیست. در سال 2005، ایمان خامس از مرکز بین‌المللی دیده‌بان اشغال، گزارشی تهیه کرد. طبق این گزارش:
625 زن در زندان الرسافه و 750 زن در الکاظمیه حضور داشتند که سن آن‌ها از دوازده تا شصت سال بود. زنان در معرض شکنجه، تجاوز و تحقیر قرار دارند؛ آن‌ها با موهایشان روی زمین کشیده‌ می‌شوند، با برق می‌سوزند، مجبور می‌شوند در توالت‌های کثیف غذا بخورند و روی این زنان عراقی ادرار می‌کنند!

عبیر قاسم حمزه، یکی از ده‌ها قربانی

در مارس 2006، دختر 15 ساله عراقی به نام «عبیر قاسم حمزه» توسط سربازان آمریکایی به صورت گروهی مورد تجاوز قرار گرفت و کشته شد. والدین عبیر و خواهر 7 ساله‌اش نیز همانجا، در خانه‌شان در اتاق کناری، پیش از او توسط سربازان آمریکایی، به قتل رسیدند. کمی بعد گزارش‌های دیگری از زنان عراقی منتشر شد که خبر از تجاوزهای گروهی داشت. این‌ها فقط مشت نمونه خروار است.
طبق گزارش کتاب «فمینیسم و جنگ»، به گفته پنتاگون، بیش از 500 مورد تعرض جنسی نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان علیه زنان، گزارش شده‌ است. جالب اینجاست که این کشورهای جنایتکار به سایر کشورها در رابطه با حقوق زن اعتراض می‌کنند. کسانی که برای بهبود وضعیت زنان عراقی به آنجا رفتند، این بلاها را بر سر آنان آوردند. اکنون پس از سال‌ها حضور آمریکا در عراق ببینید آیا وضعیت بهداشت، معیشت و آموزش زنان عراقی بهبود پیدا کرده یا خیر!

قاتل آمریکایی
عبیر قاسم حمزه زنان عراقی

منابع:

امپریالیسم علیه زنانتاریخچه ظلمجغرافیای ظلمجهان امروززنان و امپریالیسم

واتس اپتلگراملینک کوتاه

مطالب مرتبط ...

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *